حمل‌ونقل پاک و شهر انسان‌محور؛ شعاری که در مهاباد فقط بر زبان ماند
حمل‌ونقل پاک و طراحی شهری انسان‌محور از اصول بنیادین توسعه پایدار شهری است. اما در کارنامه‌ی شهرداری و شورای اسلامی شهر مهاباد، به‌ویژه در دوره‌ی ششم، این اصل حیاتی تنها در حد شعار انتخاباتی باقی ماند و به مرحله‌ی اجرا و نهادینه‌سازی نرسید.
حلقه مفقوده‌ی عمران شهری در مهاباد
در ساختار مدیریت شهری مهاباد، نبود سازمانی کارآمد برای مناسب‌سازی معابر و توسعه‌ی حمل‌ونقل پاک به‌روشنی محسوس است. معابری که باید برای استفاده‌ی همه‌ی گروه‌های سنی، به‌ویژه افراد دارای معلولیت و ناتوانی حرکتی، مناسب‌سازی می‌شد، همچنان از حداقل استانداردهای دسترس‌پذیری بی‌بهره‌اند.
شهرداری مهاباد سازمانی فربه و پرهزینه دارد، اما در حوزه‌ی "شهر انسان‌محور" نه اعتقادی جدی وجود دارد و نه التزامی به اقدام عملی.
شورای اسلامی؛ از نظارت تا دخالت سلیقه‌ای
اعضای شورای اسلامی شهر مهاباد نیز در برخی موارد، از چارچوب وظیفه‌ی نظارتی خود فراتر رفته و با دخالت‌های سلیقه‌ای مسیر توسعه‌ی پایدار شهری را دچار انحراف کرده‌اند.
البته باید توجه داشت که مشارکت پایین مردمی در انتخابات دوره‌ی ششم شورا، زمینه‌ساز ورود نمایندگانی شد که در واقع نماینده‌ی بخش کوچکی از جمعیت شهر هستند؛ بر اساس آمار، میزان مشارکت در این انتخابات کمتر از یک‌سوم واجدان شرایط بود. در نتیجه، شورای فعلی بر پایه‌ی پشتوانه‌ی ضعیف اجتماعی شکل گرفت و مشروعیت عملکردی آن از دید جامعه مدنی همواره محل سؤال است.
ایده‌های بر زمین‌مانده؛ از طرح تا بلاتکلیفی
در سال نخست فعالیت شورای ششم، شهرداری مهاباد با هدف بهره‌گیری از مشارکت نخبگان شهری، فراخوان "ایده آرای شهر مهاباد" را منتشر کرد.
ایده‌های متعددی در این فراخوان ارائه شد و طرح مربوط به پیاده‌راه و مسیر دوچرخه‌سواری شهری، که نگارنده‌ی این متن یکی از طراحان آن بود، رتبه‌ی نخست را کسب کرد. این طرح به تصویب رسید و در دستور کار معاونت عمران شهرداری قرار گرفت؛ حتی ردیف بودجه و فرایند مناقصه‌ی آن نیز انجام شد.
اما پس از گذشت بیش از دو سال، اجرای طرح در فاز نخست مسیر دوچرخه‌سواری (پارک خبرنگار) نیمه‌تمام رها شده و پروژه عملاً متوقف مانده است. نه شفاف‌سازی‌ای صورت گرفته و نه پاسخگویی رسمی از سوی مدیریت شهری مشاهده می‌شود.
قراردادهای بی‌نتیجه و شوآف تبلیغاتی
سؤال اساسی اینجاست که اگر شهرداری و شورا به مفهوم شهر انسان‌محور باور ندارند، چرا در ظاهر پروژه‌هایی با عنوان "حمل‌ونقل پاک" را تبلیغ می‌کنند؟ آیا هدف از این فراخوان‌ها و پروژه‌ها نمایشی انتخاباتی و رسانه‌ای بوده است؟
اگر چنین است، این رفتار جز توهین به شعور شهروندان و نخبگان شهری چه معنا دارد؟
امروز جامعه‌ی مدنی مهاباد از مدیریت شهری انتظار دارد:
وضعیت اجرای طرح مسیر دوچرخه‌سواری و پیاده‌راه شهری به‌طور شفاف اعلام شود.
سازمانی تخصصی برای مناسب‌سازی و حمل‌ونقل پاک تشکیل شود. شورا به جای مداخله‌ی سلیقه‌ای، بر نقش نظارتی خود متمرکز شود.
رویکرد تبلیغاتی در پروژه‌های شهری جای خود را به عمل‌گرایی و پاسخگویی بدهد. در غیر این صورت، شعار «شهر انسان‌محور» همچنان فقط واژه‌ای زیبا بر سردر پوسترهای انتخاباتی باقی خواهد ماند.
تحلیل‌گر امور شهری و حمل‌ونقل پاک – حوزه مدیریت شهری دیاکو توتونچی // مهابادسه
